ҚАҚТЫҒЫС КЕЗІНДЕГІ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚОРҒАНУДЫҢ ҚҰРЫЛЫМДЫҚ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ
(М.Х.Дулати атындағы Тараз университеті)
Аннотация: Мақалада тұлғаның жағымсыз тәжірибелерінен, ішкі конфликтілерінен, қорқынышынан қорғанудың ерекшеліктері қарастырылады. Адам психикасының стресске, жағымсыз эмоцияларға қарсы тұруға бағытталған механизмдер жиынтығы сипатталады. Тұлғаның эмоцияларын, ойларын және мінез-құлқын реттеуге көмектесетін тетіктер талданады.
Түйін сөздер:психологиялық қорғану, проекция, рационализация, репрессия, интеллектуализация, стресс.
Аннотация: В статье рассматриваются особенности защиты личности от негативных переживаний, внутренних конфликтов, страхов. Характеризуется совокупность механизмов психики человека, направленных на противодействие стрессам, негативным эмоциям. Анализируются механизмы, которые помогают регулировать эмоции, мысли и поведение человека.
Ключевые слова: психологическая защита, проекция, рационализация, подавление, интеллектуализация, стресс.
Annotation: The article discusses the features of protecting a person from negative experiences, internal conflicts, and fears. The set of mechanisms of the human psyche aimed at countering stress and negative emotions is characterized. The mechanisms that help regulate human emotions, thoughts and behavior are analyzed.
Keywords: psychological protection, projection, rationalization, suppression, intellectualization, stress.
1936 жылы «Психология және қорғану механизмдері» атты А. Фрейдтің еңбегі жарық шықты. Психологиялық қорғану механизмдері және олардың бала тұлғасын дамытудағы рөлі туралы идеялар уақыттың күшіне бағынбады. Осы еңбекпен таныс психологтар, ұстаздар, дәрігерлер практикалық психологияның саласы-балалар психоанализін ашатыны анық. Қақтығыс кезіндегі психологиялық қорғану — бұл тұлғаны қиын жағдайда туындайтын шамадан тыс стресстен және ішкі қақтығыстардан қорғайтын бейсаналық механизмдер жүйесі. Бұл механизмдер жағымсыз эмоциялардың әсерін азайтуға және эмоционалды тепе-теңдікті уақытша сақтауға мүмкіндік береді. Алайда, қысқа мерзімді пайдасына қарамастан, психологиялық қорғану конфликтіні сындарлы шешуге және өзін-өзі тануға кедергі келтіруі мүмкін [1].