⇚ На страницу книги

Читать Gecikmiş məktub

Шрифт
Интервал


1-Cİ HİSSƏ


Azad:

Verilən suallar hələ də qulaqlarında səslənirdi: " İncimə, qardaş, yoldaşın kimdir, haradandır?"


--1—

Yenə xəyallar getdi arxaya, əl çatmaz, uzaq acıya, şirinə…

Səhər qaranlığında çatdıq Bakı vağzalına. Qatar fit verdi, dartılaraq dayandı. Düşdüm perrona. Vağzal san ki, dəniz idi, insan dənizi, qaynayırdı. Reproduktorun səsi qatarların hərəkət vaxtını elan edir, xalqı ehtiyatlı olmağa çağırırdı. Perronlarda adam əlindən boş yer tapmaq mümkün deyildi. Burada hər şey hərəkətdə, fırlanmaqda idi. Əgər göydə dayanıb, yuxarıdan aşağı bura baxmaq olsaydı, vağzal yəqin ki, qarışqa yuvasını xatırladardı. Bu qaynayan izdihamın içində yük daşıyan arabaçıların səsləri az qala repreduktorların səsinə çatırdı:

–Yol verin! Qaçın! Ehtiyatlı olun!

Bu böyük dəmir arabalar heç kimi tapdamadan, qıçların, ayaqların yanından keçir, müştərini birinci tutmaq üçün güllə tək hərəkət edirdilər.

Naməlum hisslər bürümüşdü məni. Həm sevinirdim, həm kədərlənirdim. Qarşımda duran Gələcək, dumanlı, "daha sən sərbəstsən, özünə güvən!" -deyən Gələcək məni bir az qorxudurdu. Nə olacaq, necə olacaq- fırlanırdı beynimdə. İlk vaxtlar qalacağam qohumların evində, sonra isə, kirayə etmək fikrim vardı. Həmişə sevmişəm asılı olmamağı…

X

Mən bu küçədə az yaşasam da, bu küçəni “bizim küçə” adlndıracam. Cavanlığımın ən gözəl cağları, ən şirin dövrü bağlı oldu bu küçə ilə, bu küçənin sakinləri ilə. İki cərgə sıralanan , əsasən, bir mərtəbəli olan evlərin arası ilə uzanan bu küçə həmişə səsli küylu olardı. Bakının bütün kəndlərində olduğu kimi, burada da qonşular o dərəcədə şirin yaşayırdılar ki, həsəd aparmaq olardı. Hamının evi bir-birinin üzünə açıq idi. Bir də görərdin, hansısa ana çağırardı uşağını:

–Ay uşaq, ay bala (filankəs) gəl bir qismət ye, sonra get oyna!

Cavab gələrdi başqa anadan, küçənin hansısa bir tərəfindən:

–Ay filankəs bacı, narahat olma, yedirtmişəm hamısını!

Küçədə hər evin qabağında oturacaqlar vardı. Həmişə də qızlı- oğlanlı, qadınlı-kişili. Haradasa domino, haradasa nərd oynayardılar, haradasa çay içərdilər kiçik stolların üstündə. Gecənin ortasınadək. Ruhi sakitlik, əmin-amanlıq, xoş əhval-ruhiyyə hökm sürərdi bu küçədə.

Solmazı ilk dəfə iri tut ağacına söykənən bu oturacaqların birində, kitab oxuyan vəziyyətdə görmüşdüm. İki il qabaq. Gəlmişdim texnikuma qəbul olmağa.

Mən 8-ci sinfi qurtarmışdım. İstəmirdim 9 və 10-cu sinifləri oxuyum. Arzulayırdım texnikuma qəbul olum, sonralar, işləyə-işləyə instituta girərəm oxumağa.

Çox yalvar-yaxardan sonra atam razılıq verdi mənim texnikuma işimi verməyə. Bir ay Bakıda oldum o vaxt. Hədər yerə gəldik. Elə ilk gündəcə qohumlar atamı döndərdilər fikrindən:

–Nə var, nə tapmısınız bu texnikumda? Yarımçıq təhsil, yarımçıq sənət nəyə lazımdır.

İstədim etiraz edəm:

–Niyə yarımçıq olur? Texnikum da təhsil ocağıdır.

–Nədən oturub evinizdə rahat orta məktəbi bitirməyəsən?

– İki il – doqquz və onuncu siniflərdə oxumağa vaxt itirənəcən, texnikumda bir sənət alaram. Sonra da, girərəm instituta.

Atamı başa saldılar:

–Hayıf etmə uşağı. Yaxşı oxuyur, qoy qurtarsın məktəbi tam orta təhsillə, girsin insituta.

Etiraz etsəm də, nə desəm də xeyri olmadı. İşimi heç yerə verə bilməyib qayıtdım dala.

Həmin o vaxtları Solmazla tanış olmuşdum. Bacısı gilə qonaq gəlmişdi. Solmaz, arıq, utancaq, çəlimsiz bir uşaq idi (elə, mən də uşaq idim onda!). Axşamlar yığışardıq küçədəki böyük meydançaya, nə isə danışıb qaqqıldaşardıq, gülərdik. Solmaz çox vaxt sakit dayanardı, gülsə, gülərdi çox astadan. Hərdən, həyətlərində bir yerdə oturardıq. Gah da çıxardıq qırağa, buruqların fırlanan çarxlarına tamaşa edərdik. Olduqca sakit xasiyyətli, mübahisə sevməyən bir qız uşağıydı. Sonra biz getdik…