Апрацаваў Дзмітрый Дрозд
Навуковы рэдактар: кандыдат гістарычных навук Д. В. Лісейчыкаў.
Праверка польскага тэксту Г. Дадас (Варшава)
Падымнае – асноўны дзяржаўны зямельны падатак у Рэчы Паспалітай у 17 – 18 ст. Яго плацілі сяляне, мяшчане і дробная шляхта, а з 1775 года падымнае сталі плаціць і феадалы.
(с) Д. М. Дрозд, укладанне, паказальнікі, дадаткі, 2022
(с) Д. В. Лісейчыкаў, «Ад навуковага рэдактара», 2022
Апрацоўка і падрыхтоўка да выдання новых гістарычных крыніц з’яўляецца важным накірункам навуковай дзейнасці. Апошнім часам археаграфічныя выданні набываюць усё большую запатрабаванасць у сувязі з ростам папулярнасці генеалагічных даследаванняў. Аднак пераважная большасць выкарыстоўваемых генеалагічных крыніц па тэрыторыі сённяшняй Беларусі як правіла абмяжоўваецца перыядам уваходжання беларускіх зямель у склад Расійскай імперыі (1795—1917 гг.). Гэта тлумачыцца як масавасцю крыніц гэтага перыяда, так і іх пераважнай даступнасцю – большасць дакументаў складалася на рускай мове. Дакументы перыяду Рэчы Паспалітай патрабуюць ад даследчыка не толькі валодання польскай і лацінскай мовамі, але і ўпэўненага ведання палеаграфіі. Таму XVIII ст. і больш раннія часы для асноўнай масы аматараў гісторыі з’яўляюцца сапраўднай terra incognita.
Кніга, падрыхтаваная Дзмітрыем Драздом, заклікана часткова запоўніць гэты прабел. Сам гісторык ужо добра вядомы навуковай грамадскасці ў якасці складальніка шэрагу грунтоўных даведнікаў пад агульнай назвай «Землевладельцы Минской губернии». Гэтым разам даследчык вырашыў паглыбіць храналагічныя рамкі сваіх зацікаўленасцей і падрыхтаваць падобнае даведачнае выданне па землеўладальніках Міншчыны ў XVIII ст. Для дадзенай мэты былі абраны падымныя рэестры Мінскага павету 1775 г.
Падымнае – адзін з асноўных відаў падаткаў у Рэчы Паспалітай, усталяваны Канстытуцыяй Вальнага Сойму ад 20 лютага 1629 г. Паколькі абкладанню ім падлягалі прадстаўнікі ўсіх саслоўяў, то падымныя рэестры з’яўляюцца важнай крыніцай па эканамічнай гісторыі і генеалогіі канкрэтных рэгіёнаў. Дзякуючы гэтаму віду крыніц можна не толькі адсачыць аб’ёмы свецкага і царкоўнага землеўладання, велічыню таго ці іншага маёнтка, але і да драбніц узнавіць структуру тагачаснага насельніцтва. Апрача гэтага рэестры падымнага з’яўляюцца каштоўнай крыніцай па тапаніміцы края.