Çe İnqiltərə nomdarə ənıvışt Daniel Defo tobə penc sa qılə nıvıştəy muəllife. Mande 300 sor bə nav çəy bə ğələm sə ım ˝Çe Robinzon Kruzo çoçinə macəron˝ romani sıxani dırıstə mənədə dınyo ədəbiyoti tarıxədə mislış ni. Besədoynə kino vaxtonkuş qətə tobə imrujnə bə ım romani səpe Amerikə, Avropa, Asiyə keşvəronədə xəyləki bədii film kəşəşone. Əsər bə sivilə dınyo zıvonon vote bəbe ki, həmməy peqordoniyə bıə. Im tərcumə siyahi XX-nə sasori 20–30-minə soronədə çe kəmmuniston dəvuniyə ˝Lenini milliyə siyasəti˝, ˝Bə rəğ-rişə oqardemonə siyasəti˝ səkıştədə hətta tobə ə vaxti ıştən nıvıştəyış nıbıə, bə çand qılə kamkoə səvetə xəlqon zıvonon hisob həniyən qəncin be. Həmonə zıvononədə qıləyniyən tolışə zıvone. Səvetə dəvləti cəmi 10 sor dəvom kardə milliyə-mədəniyə siyasəti intibahi vaxtədə de Ə. R.Mahmudovi tərcumə,de Z.Əhmədzadə redaktorəti, iyən de İ.Abdullayevi məsuliyəti 1935-nə sori ˝Robinzon Kruzo˝ Bokuədə çapo beşe. Çə vaxtiku 85 sor dəvardə. Bəvədəən, bənəy ısətnə, tolışə zıvoni əlifba çe latınə nıvıştemoni səpe onə bıəbe. Mande ki, ısəti tolışə əlifba çı ə vaxti qıləku qədəy fərğ dodə. Im tojə nəşrədə həmonə hərfə fərğon, əlbəttə, bə nəzər sə bıən. Bə tərcuməvoni nə stili, nəən mətnədə bə çəy səçın kardə sıxanon ğələm dənoə bıəni, ğəyzi 3–4 qılə sıxani. Ki, bo ımrujnə əhandi dərəsey saxt nıbeyro, əvon de co tolışə ekvivalentə sıxanon əvəz kardə bıən. Əve, ım tojə nəşr həm yoliku bə ruk bo həmə əhandon cobeyış mumkun nıbıə qıləy hande bəbe, həmən de tolışə ədəbiyə tərcumə tarıxi, de tolışə zıvoni ıştəni ovci tarıxi ğal bıə bo otıronon qıləy molyətinə baxşəye. Dınyo ədəbiyoti lesıonədə bıə ˝Robinzon Kruzo˝ tolışiədə bo təkrar nəşri hozo kardəsə bə çəmə ğurbinə zıvonəzınə alimon-bə Allahverdi Bayrami iyən bə Rasim Heydərovi doə molyətinə məsləhətonro sepas votedəmon. Romani iminə nəşri bə ərsə beşeyədə zəhmət əkəşə Ə. R.Mahmudovi, Z.Əhmədzadə, İ.Abdullayevi şərəfinə nomon tolışə xəlqi qenə virədə heç vaxt benıbəşe.
Cabbar Əli, otırınə tarıxəvon
Diana Montqomeri, otırınə zıvonəzın.
I fəsil. Çı Robinzoni xıyzon iyən çı ıştə kəykuşon çəy tıle
Çımı dədə mıni çı məhkəmə qıləy davlətmandə koəkə karde fikədəbe. Əmo mı dıyoədə səyohət kardem ve pidə, həmişə vaxt bı barədə fik kardəbim.Çımı dədə çımı ım fiki bəsə dəqıniiyəbe. Ruyi mınış bəştə utoğ hele karde qıləy rıkinə holədəş vote:
– Mı ıştı fiko dəvardəyon zındəm. Tı ıştə kəo tıle pidə, ım qıləy be ağlə koy. Tı çı fikiku bəpe das peqətiy. Əqəm bə çımı sıxanon quş bıdoş çı kəyku bə benton benışoş, bəvədə az bıvotono qıləy çokə dədə bəbem; ne, əqəm bəmı quş nıdoş bənəy tıle bə axməğə fik dəşoş, bəştı sə veyə fəlokəton omeyo xotocəm bıbi!…
Əv dımı sıxan kardeyədə çəy sədo larze-larze hostə-hostə ım sıxanonış əlovə karde:
– Tı ımi bəsə dəqıniyəniniş ki, tı çəmə iqlə təkə avlodiş. Iştə nənə holi bənəzə buə… Əv bəştı cobe dəvom nibəne harde.
Mı, əv sıxan kardeyədə be ixtiyor çəy çəşonku dimisəş emə çəşə ason vindəbim. Əy mınış çanə bıvotoş pidəşe iyən bo cımı səadətiyo kulşiyedəbe. Biçimi qoroşən çəy votə sıxanon bəmış ve təəsir karde. İ kərən həni çı dıyo səyohəti barədə fik nıkardem bə ğəror səy.
Ğəror doe hoson be. Əncəx çə ğərori piyo mande mumkun nıbe. Çan ruji bəpeştə ım çokə ğəror ıştə navkonəni mehkəməti dəmande qin karde. Oxo çəyku hiç əsəri nımande. Dıştə dədə sohbət kardeku dı haftə bəpeştə çı kəyku tıle fik ojnən mıni norohət kardəbe. Oxo bə ğətiyə ğəror oməym. Qıləymi çokə vaxti pəydo karde ıştə nənəm bə itərəf okırniy bəyım vote: